Prawo konsumenta do odstąpienia od umowy zawartej na odległość
Z każdym rokiem coraz popularniejsze staje się zawieranie umów na odległość. Wynika to przede wszystkim z bardzo dynamicznego rozwoju branży e-commerce, a także bardzo powszechnej dostępności towarów i usług, które można nabyć bez wychodzenia z domu. Nie bez znaczenia jest również panująca obecnie na całym świecie sytuacja związana z pandemią koronawirusa. Ze względu na wyjątkowy charakter umowy zawieranej na odległość, ustawodawca przyznał kupującemu szczególne uprawnienie, polegające na prawie odstąpienia od niej, bez podawania przyczyny. Wynika to przede wszystkim z faktu, że umowa jest przez niego zawierana na odległość, więc nie ma on możliwości osobistego zapoznania się z kupowaną usługą czy towarem przed jej zawarciem.
Umowa zawarta na odległość
Ustawa z dnia 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta wprowadziła do polskiego porządku prawnego możliwość odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa. Aby umowa mogła zostać uznana za zawartą na odległość musi spełniać 3 warunki:
- w celu jej zawarcia użyto środków porozumiewania się na odległość,
- strony umowy – klient i przedsiębiorca nie były fizycznie obecne podczas jej zawierania,
- została zawarta w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość.
Najpopularniejsze jest zawieranie umów kupna-sprzedaży przez różnego rodzaju platformy zakupowe czy sklepy internetowe, a także przez e-mail, telefon czy za pośrednictwem kuriera. W każdym z przypadków konsument ma możliwość zapoznania się z postanowieniami i warunkami umowy przed jej finalizacją. Mimo tego ustawodawca przyznał tzw. prawo do namysłu, które polega na możliwości odstąpienia od umowy zawartej na odległość bez podawania przyczyny, w ciągu 14 dni od jej zawarcia. Prawodawca wyszedł z racjonalnego założenia, że zakupiony na odległość towar może nie spełnić oczekiwań kupującego, gdyż nie miał on możliwości zapoznania się z nim przed nabyciem.
Termin odstąpienia od umowy zawartej na odległość
Co do zasady konsument ma 14 dni na odstąpienie od umowy zawartej na odległość. W przypadku pojedynczej rzeczy, co jest najczęstszym przypadkiem, termin liczony jest od dnia doręczenia kupującemu towaru. Natomiast w przypadku nabycia wielu towarów, gdy moment ich dostarczenia jest różny, termin należy liczyć od daty dostarczenia ostatniej części zamówienia. Wyjątkiem jest sytuacja kiedy sprzedający nie poinformował kupującego o przysługującym mu prawie do odstąpienia od umowy. Wówczas termin ten ustawodawca wydłuża aż do 12 miesięcy. Należy jednak podkreślić, że jeśli sprzedawca zauważył niedopełnienie obowiązku informacyjnego, wypełniając go jednocześnie w późniejszym terminie, okres 14 dniowy liczony jest od momentu poinformowania konsumenta o prawie odstąpienia. Ten aby skutecznie skorzystać z przysługującego mu prawa i dochować ustawowego terminu, musi złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy zawartej na odległość przed upływem 14 dnia. Brana pod uwagę jest data wysłania czy też przekazania oświadczenia, a nie moment jego dostarczenia.
Forma odstąpienia od umowy zawartej na odległość
Aby odstąpić od umowy zawartej na odległość należy złożyć sprzedawcy stosowne oświadczenie. Ustawodawca nie precyzuje jednoznacznie jaka powinna być jego forma. Zalecane jest jednak aby przybrało ono formę pisemną i zostało złożone w postaci odpowiedniego formularza zamieszczonego na stronie internetowej, wiadomości e-mail czy też przesłane listem poleconym przy wykorzystaniu wzoru oświadczenia o odstąpieniu od umowy zawartej na odległość, stanowiącej załącznik do ustawy o prawach konsumenta. Odstąpienie od umowy uważa się za skuteczne w momencie jego prawidłowego złożenia. Warto również podkreślić, że nie jest dopuszczalne ograniczenie odstąpienia od umowy zawartej na odległość jedynie do formy pisemnej, gdyż byłoby to uznane za niedozwoloną klauzulę umowną. Niemniej, to właśnie taka forma najlepiej zabezpiecza interesy konsumenta na wypadek ewentualnych sporów.
Obowiązki stron w przypadku odstąpienia od umowy
Jeżeli odstąpienie od umowy zawartej na odległość będzie skuteczne, z formalnego punktu widzenia umowę taką uważa się za niezawartą. Rodzi to oczywiście określone skutki dla obu stron. Zgodnie z zapisami ustawy przedsiębiorca musi niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni od otrzymania oświadczenia o odstąpieniu od umowy, zwrócić konsumentowi wszystkie dokonane przez niego płatności, również te związane z dostarczeniem rzeczy (z pewnymi ograniczeniami). Zwrot płatności, o ile strony nie postanowią inaczej, powinien nastąpić w ten sam sposób w jaki został dokonany przez kupującego. Konsument zaś obowiązany jest do zwrotu zakupionego towaru w ciągu 14 dni od dnia odstąpienia od umowy. Przedsiębiorca może wstrzymać się ze zwrotem płatności do czasu otrzymania zwracanej rzeczy lub potwierdzenia jej odesłania.
Jeżeli masz wątpliwości dotyczące prawa gospodarczego i prawa cywilnego to skontaktuj się z naszą Kancelarią Prawną w Krakowie.